Covid-19 γονιμότητα και εγκυμοσύνη - Τι γνωρίζουμε μέχρι στιγμής

Ο νέος κορονοιός (SARS–COV–2) που προκαλεί τη νόσο Covid-19, είναι ο υπεύθυνος ιός ο οποίος, μεταξύ των άλλων, προσβάλει κυρίως το αναπνευστικό σύστημα των ατόμων που έχουν μολυνθεί. Ο ιός αυτός εντοπίστηκε για πρώτη φορά στην πόλη Wuhan της επαρχίας Hubei στην Κίνα. Αρχικά υπήρξε η θεώρηση ότι αυτό το στέλεχος του ιού μεταδόθηκε στον άνθρωπο από κάποια ζώα. Πλέον ξέρουμε ότι η συντριπτική πλειοψηφία των περιγραφόμενων περιστατικών μεταδίδονται από τον έναν άνθρωπο στον άλλον. Ο ιός αυτός ξέρουμε ότι μπορεί να μεταδοθεί είτε απευθείας με την εισπνοή από το στόμα και τη μύτη των αναπνευστικών εκκρίσεων ενός μολυσμένου ατόμου είτε έμμεσα αγγίζοντας επιφάνειες που έχουν προηγουμένως μολυνθεί από τις αναπνευστικές εκκρίσεις ενός μολυσμένου ατόμου και στη συνέχεια αγγίζοντας με τα χέρια το στόμα, τα μάτια ή τη μύτη μας.

Αν και στην αρχή της επιδημίας δεν υπήρχαν επαρκή τεκμηριωμένα στοιχεία για την κάθετη μετάδοση του ιού (από την έγκυο μητέρα στο έμβρυο που κυοφορεί), σήμερα γνωρίζουμε ότι μια τέτοια μετάδοση είναι πιθανή. Υπάρχουν αναφορές ότι τουλάχιστον σε δύο περιπτώσεις νεογνών που γεννήθηκαν από γυναίκες με Covid-19, ανιχνεύθηκαν και απομονώθηκαν εργαστηριακώς αντισώματα έναντι του ιού. Ο τύπος των αντισωμάτων που βρέθηκαν σε αυτά τα νεογνά ήταν αντισώματα που δεν μπορούν να διαπεράσουν τον πλακουντιακό φραγμό κατά τη διάρκεια της κύησης, επομένως δεν ήταν μητρικής προέλευσης. Αυτό σημαίνει ότι τα νεογνά αυτά πιθανότατα εκτέθηκαν στον ιό κατά την ενδομήτρια ζωή τους και δημιούργησαν στο δικό τους ανοσοποιητικό σύστημα τα αντισώματα αυτά. Αυτό που δεν είναι ακόμη γνωστό είναι αν η μετάδοση του ιού συνέβη κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης ή αν η μετάδοση του ιού συνέβη κατά τη διάρκεια του τοκετού, όταν δηλαδή τα νεογνά ήρθαν σε απευθείας επαφή με το μητρικό αίμα ή τις εκκρίσεις της επιτόκου.

Μέχρις στιγμής δεν υπάρχουν επαρκή στοιχεία ότι ο νέος αυτός κορονοιός έχει τερατογόνο δράση κατά τη διάρκεια της κύησης. Εντούτοις, η ενδεχόμενη ύπαρξη μιας πιθανής κάθετης μετάδοσης (από την έγκυο στο έμβρυο που κυοφορεί), λόγω των περιορισμένων διαθέσιμων επιστημονικών στοιχείων ως τώρα, κάνει γενικά τους επιστήμονες και τους ερευνητές ιδιαίτερα προσεκτικούς στο να καθησυχάσουν το ευρύ κοινό. Ενδεχομένως συμβάλλει και το γεγονός της σχετικά πρόσφατης αρνητικής εμπειρίας της επιστημονικής κοινόητητας με τον ιό Ζίκα.

Τα μέχρι τώρα διαθέσιμα τεκμηριωμένα στοιχεία από τις ανθρώπινες λοιμώξεις με άλλους αναπνευστικούς ιούς κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης όπως MERS και SARS είναι γενικά περιορισμένα, επομένως δεν μπορούμε να συνδέσουμε αυτή τη στιγμή την covid-19 λοίμωξη με τον αυξανόμενο κίνδυνο αποβολής, πρόωρου τοκετού ή της πρόσφατης απώλειας εγκυμοσύνης.

Παρά το γεγονός ότι το ανοσοποιητικό σύστημα των γυναικών υπόκειται σε μια γενικότερη καταστολή κατά τη διάρκεια της κύησης, οι έγκυες γυναίκες δεν φαίνεται να είναι πιο επιρρεπείς σε μία ενδεχόμενη λοίμωξη από τον κορονοιο (SARS–COV–2) σε σχέση με το γενικό πληθυσμό. Από την άλλη όμως φαίνεται πιο πιθανό ότι κατά τη διάρκεια της κύησης, μια ενδεχόμενη λοίμωξη θα προκαλέσει πολύ πιο θορυβώδη συμπτώματα σε μια έγκυο γυναίκα, όπως συμβαίνει γενικότερα και με άλλες ιογενείς λοιμώξεις. Η σοβαρότητα των συμπτωμάτων αυτών μπορεί να είναι πιο θορυβώδης στο τρίτο τρίμηνο της εγκυμοσύνης. Αν και οι έγκυες γυναίκες γενικά αποτελούν έναν πληθυσμό υψηλού κινδύνου για τις λοιμώξεις, πρέπει να θυμόμαστε ότι ο κίνδυνος σοβαρής νόσησης σε απόλυτες τιμές από τον SARS–COV–2 θεωρείται στατιστικά μικρός. Σε πολλές έγκυες γυναίκες η λοίμωξη μπορεί να τελικά να είναι ασυμπτωματική ή μόνο με ελαφριά συμπτώματα.

Επίσης με τη μέχρι σήμερα γνώση, δεν υπάρχουν επαρκή επιστημονικά δεδομένα που να υποδηλώνουν αρνητική επίδραση μιας ενδεχόμενης λοίμωξης από τον ιό στο σπέρμα, στα ωάρια ή γενικότερα στις εφεδρείες της γονιμότητας των ανθρώπων. Παρόλα αυτά, η ενδεχόμενη αρνητική επίδραση σε μια έγκυο γυναίκα ή στο έμβρυο που κυοφορεί, καθώς επίσης και ότι όλοι οι πόροι της υγείας καταναλώνονται για την πρόληψη και την αντιμετώπιση του νοσούντος πληθυσμού από τον Covid-19, οδήγησαν όλες τις επιστημονικές εταιρίες γονιμότητας να προτείνουν την προσωρινή αναστολή όλων των θεραπειών υποβοηθούμενης αναπαραγωγής.

Η Ευρωπαϊκή Εταιρεία Ανθρώπινης Αναπαραγωγής και Εμβρυολογίας (ESHRE) καθώς και η Ελληνική Εθνική Αρχή Ανθρώπινης Αναπαραγωγής έχουν αναπτύξει πολύ σαφείς κατευθυντήριες γραμμές για τη διαχείριση των υπογόνιμων ζευγαριών κατά τη διάρκεια της πανδημίας Covid-19. Όλες οι θεραπείες υποβοηθούμενης αναπαραγωγής αναστέλλονται προσωρινά εκτός από τις ειδικές αυτές περιπτώσεις ατόμων που διαγιγνώσκονται με κάποια μορφή κακοήθειας και επιθυμούν να συντηρήσουν τη γονιμότητά τους πριν από τη διενέργεια χημειοθεραπείας ή ακτινοθεραπείας. Στις περιπτώσεις λοιπόν αυτές, επιτρέπεται η κρυοσυντήρηση ωαρίων ή σπέρματος. Μια συγκεκριμένη ομάδα ενδιαφέροντος είναι οι γυναίκες που πλησιάζουν τα 50α τους γενέθλια. Δεδομένου ότι αυτό είναι το θεσμοθετημένο νομικό ηλικιακό όριο της παροχής θεραπειών υποβοηθούμενης αναπαραγωγής, μια ενδεχόμενη παρατεταμένη αναστολή των υπηρεσιών όλων των μονάδων υποβοηθούμενης αναπαραγωγής της χώρας μας λόγω της επιδημίας θα σήμαινε αυτόματα ότι όλες οι γυναίκες αυτές δε θα καταφέρουν τελικά να υποβληθούν σε εξωσωματική γονιμοποίηση. Ιδιαίτερη προσοχή λοιπόν δίνεται στην ομάδα αυτών των γυναικών και ως εκ τούτου μια ενδεχόμενη θεραπεία θα εξεταστεί σε ατομική βάση.

Πρέπει να τονίσουμε επίσης ότι τα δεδομένα που παρουσιάζονται σε αυτό το άρθρο αναφέρονται στις μέχρι σήμερα γνώσεις μας για το Covid-19. Νέα στοιχεία προφανώς θα προκύπτουν συνεχώς στο εγγύς μέλλον, επομένως οι πληροφορίες αυτές πρέπει να ενημερώνονται τακτικά. Η Ευρωπαϊκή Εταιρεία Ανθρώπινης Αναπαραγωγής και Εμβρυολογίας (ESHRE) ανακοίνωσε σήμερα τη δημιουργία μιας πύλης επικοινωνίας για τους επαγγελματίες του τομέα της υγείας, όπου μπορούμε να αναφέρουμε τις παρατηρήσεις μας σχετικά με τις έγκυες γυναίκες με Covid-19, ώστε να μπορούμε να επεκτείνουμε τις γνώσεις μας σχετικά με την επίδραση της νόσου στον ειδικό αυτό πληθυσμό.

Τέλος ο ψυχολογικός αντίκτυπος της επιδημίας του ιού (SARS–COV–2) στο γενικό πληθυσμό αναμένεται να είναι σημαντικός τόσο λόγω αυτής καθαυτής της πανδημίας όσο και λόγω των επικείμενων οικονομικών συνεπειών αυτής. Αυτό θα ισχύσει ιδιαίτερα για εκείνες τις χώρες που έχουν πληγεί σκληρά από την πανδημία. Κανείς δεν γνωρίζει αυτή τη στιγμή πότε και το σημαντικότερο με ποιο τρόπο θα αποκατασταθεί και πάλι η ομαλότητα και η κανονικότητα στην καθημερινότητα όχι μόνο στη χώρα αλλά παγκοσμίως . Αυτός είναι και ο λόγος για τον οποίο όλες οι εγκαταστάσεις υγειονομικής περίθαλψης θα πρέπει να εξετάσουν το ενδεχόμενο παροχής συνεχούς ψυχολογικής υποστήριξης στους ασθενείς τους αλλά και στο προσωπικό τους.

Είναι απολύτως σημαντικό λοιπόν να ακολουθήσετε όλοι τις επίσημες οδηγίες των τοπικών υγειονομικών αρχών σας και να αποφύγετε την ενημέρωση από μη αξιόπιστες πηγές.

Όλες οι οδηγίες ενημερώνονται τακτικά σύμφωνα με τα νέα διαθέσιμα επιστημονικά δεδομένα.

Παραμείνετε λοιπόν ασφαλείς.