Δωρεά ωαρίων

Μια από τις σημαντικότερες αιτίες της αύξησης των περιπτώσεων υπογονιμότητας στις μέρες μας είναι η επιλογή πολλών ζευγαριών να τεκνοποιήσουν σε μεγαλύτερες αναπαραγωγικά ηλικίες. Δυστυχώς, όσον αφορά τις γυναίκες, η επιλογή αυτή οδηγεί σε ελλειμματική ανταπόκριση των ωοθηκών. Μειωμένη ανταπόκριση των ωοθηκών μπορεί να συναντηθεί και σε αρκετές περιπτώσεις γυναικών μικρότερης αναπαραγωγικής ηλικίας. Αναπόφευκτα στις καταστάσεις αυτές, όπως και σε γυναίκες με πρόωρη ωοθηκική ανεπάρκεια, σε γυναίκες που έχουν υποβληθεί σε ακτινοθεραπεία ή χημειοθεραπεία μπορεί η μοναδική επιλογή να είναι η χρήση ωαρίων από δότρια.

Κριτήρια επιλογής δοτριών

Προκειμένου να εξασφαλιστεί η καλύτερη δυνατή ποιότητα ωαρίων, οι δότριες οφείλουν να πληρούν συγκεκριμένα κριτήρια. Σύμφωνα με την ελληνική νομοθεσία υπάρχει αυστηρό όριο ηλικίας (από 18- 35 ετών) για τις υποψήφιες δότριες, οι οποίες υποβάλλονται και σε έναν μεγάλο αριθμό εξετάσεων προτού εγκριθούν ως κατάλληλες. Στη Newlife όλες οι υποψήφιες δότριες υποβάλλονται σε συνέντευξη κατά την οποία λαμβάνεται πλήρες ιατρικό ιστορικό. Επιπρόσθετα διερευνάται το οικογενειακό, σεξουαλικό και ψυχιατρικό ιστορικό καθώς και το ιστορικό λήψης ουσιών και φαρμάκων. Λαμβάνονται πληροφορίες για το μορφωτικό επίπεδο και γίνεται εκτίμηση της σταθερότητας του χαρακτήρα και του κινήτρου για τη δωρεά ωαρίων. Κατά τη συνέντευξη επιβεβαιώνεται ότι η δότρια έχει κατανοήσει πλήρως τη θεραπεία που πρόκειται να ακολουθήσει καθώς και τις ψυχολογικές επιπτώσεις της δωρεάς. Τέλος ενημερώνονται διεξοδικά για το τι προβλέπει η Ελληνική Νομοθεσία για τη δωρεά ωαρίων.

Οι δότριες ωαρίων υποβάλλονται σε κλινική εξέταση κατά την οποία πρέπει να πληρούν συγκεκριμένα κριτήρια. Επίσης γίνεται αιματολογικός έλεγχος για μεταδιδόμενα νοσήματα όπως ηπατίτιδα Β και C, AIDS, σύφιλη καθώς και μικροβιολογικός έλεγχος με καλλιέργειες από το γεννητικό σωλήνα. Τέλος ελέγχεται η ομάδα αίματος και το Rhesus καθώς και η ύπαρξη στίγματος μεσογειακής και δρεπανοκυτταρικής αναιμίας.

Μολονότι κατά τη λήψη του οικογενειακού ιστορικού της δότριας δίνεται ιδιαίτερη βαρύτητα στην αναζήτηση γενετικών ανωμαλιών, όλες οι δότριες υποβάλλονται σε καρυοτυπικό έλεγχο καθώς και σε έλεγχο για μεταλλάξεις του γονιδίου της κυστικής ίνωσης, του γονιδίου της Νωτιαίας Μυϊκής Ατροφίας (SMA) και του Εύθραυστου Χ (Fragile X).

Η δωρεά ωαρίων είναι κατά βάση μια αλτρουϊστική πράξη, αλλά ο νομοθέτης προβλέπει μια αποζημίωση για τον χρόνο, τον κόπο και τη βιολογική καταπόνηση των δοτριών.

Ποια βήματα ακολουθούνται στη δωρεά ωαρίων;

Αρχικά γίνεται η επιλογή της κατάλληλης δότριας για κάθε ζευγάρι ληπτών. Τα κριτήρια που χρησιμοποιούνται είναι οι ομάδες αίματος της γυναίκας/ζεύγους και τα φυσιογνωμικά χαρακτηριστικά (χρώμα ματιών, χρώμα μαλλιών, ύψος, χρώμα δέρματος) της λήπτριας. Εφόσον έχει βρεθεί η κατάλληλη δότρια που πληροί τα κριτήρια ξεκινάει η ορμονοθεραπεία της. Η δότρια λαμβάνει φάρμακα προκειμένου να γίνει διέγερση των ωοθηκών της και στη συνέχεια μετά από περίπου 10-15 μέρες γίνεται διακολπικά η λήψη των ωαρίων. Την ίδια μέρα της ωοληψίας γίνεται και η γονιμοποίηση των ώριμων ωαρίων με σπέρμα του συζύγου του ζευγαριού ή με σπέρμα δότη, αναλόγως με την περίπτωση, και στη συνέχεια ακολουθεί η καλλιέργεια των γονιμοποιημένων ωαρίων για 5-6 ημέρες, μέχρι και το στάδιο της βλαστοκύστης.

Επειδή συνήθως είναι δύσκολο να συγχρονιστούν οι κύκλοι της λήπτριας και της δότριας, στην πλειοψηφία των περιστατικών γίνεται κρυοσυντήρηση των βλαστοκύστεων που προκύπτουν. Η κρυοσυντήρηση βλαστοκύστεων αποτελεί ασφαλή μέθοδο στις μέρες μας, με ποσοστό επιβίωσης μετά την απόψυξη κοντά στο 98%, οπότε δεν επηρεάζει το ποσοστό επιτυχίας της όλης διαδικασίας. Με αυτό τον τρόπο δίνεται η ευκαιρία να προετοιμαστεί όσο το δυνατόν καλύτερα το ενδομήτριο της λήπτριας και να αυξηθούν έτσι οι πιθανότητες καλύτερης έκβασης στην προσπάθεια της.

Δωρεά εμβρύων

Ένα ζευγάρι που δεν μπορεί να τεκνοποιήσει με το δικό του γεννητικό υλικό (ωάρια και σπέρμα) έχει τη δυνατότητα να προχωρήσει σε εμβρυομεταφορά εμβρύων που προέκυψαν από δότρια ωαρίων και δότη σπέρματος. Στην ίδια λύση μπορούν να προσφύγουν και μόνες γυναίκες με πρόωρη ωοθηκική ανεπάρκεια, μετά από ακτινοθεραπεία/χημειοθεραπεία, ή με μηδενική ανταπόκριση των ωοθηκών τους σε φαρμακευτική διέγερση.

Αλλαγές στη νομοθεσία της Ελλάδας που αφορούν τη δωρεά

Η Ελλάδα έχει μια από τις πιο φιλελεύθερες νομοθεσίες για θεραπείες υποβοηθούμενης αναπαραγωγής στην Ευρώπη. Πρόσφατα με τον νέο νόμο Ν. 4958/2022 υπήρξαν σημαντικές αλλαγές στον χώρο της Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής, στο πλαίσιο των σύγχρονων κοινωνικών απαιτήσεων. Οι αλλαγές που αφορούν στη δωρεά είναι οι ακόλουθες:

Αύξηση στο 54ο έτος του ορίου ηλικίας της υποβοηθούμενης γυναίκας, μετά από σχετική άδεια της Εθνικής Αρχής
Διεύρυνση επιλογών δότη. Ο νέος νόμος δίνει τη δυνατότητα σε τρεις επιλογές.

Πλήρης ανωνυμία δότη/δότριας γεννητικού υλικού
Πλήρης επωνυμία δότη/δότριας γεννητικού υλικού
Σχετική επωνυμία, όπου το τέκνο όταν θα ενηλικιωθεί θα μπορεί να λάβει γνώση των προσωπικών στοιχείων του/της δότη/δότριας γεννητικού υλικού

Κατάργηση ορίου στη διάρκεια κρυοσυντήρησης, η οποία μπορεί να παρατείνεται για 5 έτη κάθε φορά, χωρίς ανώτατο όριο παράτασης

Με τις τελευταίες τροποποιήσεις στο νομοθετικό πλαίσιο των δωρεών, ανοίχτηκε ένα παράθυρο και σε δωρεές μεταξύ συγγενικών προσώπων με κάθετη γραμμή συγγένειας. Προϋπόθεση όμως παραμένει το συγγενικό πρόσωπο να περάσει όλα τα απαιτούμενα τεστ και να πληροί τα γενικά κριτήρια που ισχύουν για τους δότες και τις δότριες σύμφωνα με την ελληνική νομοθεσία.

Επιπλέον, έχει δημιουργηθεί και λειτουργεί μητρώο δοτριών/δοτών στο οποίο καταγράφονται όλες οι υποψήφιες δότριες και δότες και μπορεί πλέον να γίνεται έλεγχος για τη συμμετοχή τους σε προγράμματα δωρεάς σε όλα τα Κέντρα Εξωσωματικής της Ελλάδας. Με αυτό τον τρόπο εξασφαλίζεται ότι δε θα ξεπεραστεί ο αριθμός παιδιών ανά δότρια/δότη που ορίζεται από τον νόμο.

Είναι η δωρεά ωαρίων/εμβρύων ταμπού στις μέρες μας;

Τα τελευταία χρόνια όλο και περισσότερες γυναίκες/ζευγάρια σε όλο τον κόσμο καταφεύγουν στη δωρεά ωαρίων/εμβρύων προκειμένου να δημιουργήσουν την οικογένεια τους. Σημαντικό ρόλο σε αυτό παίζει και η τάση της εποχής να αποφασίζεται η δημιουργία οικογένειας σε μεγαλύτερες ηλικίες σε σχέση με παλαιότερα.

Στη Newlife έχουμε ένα πολύ επιτυχημένο πρόγραμμα δωρεάς ωαρίων και εμβρύων, με πολύ υψηλά ποσοστά επιτυχίας, που έχει προσαρμοστεί στα αυστηρότερα διεθνή πρότυπα και ακολουθεί με σεβασμό την ελληνική νομοθεσία.