Κατάψυξη ωαρίων: Όταν δεν είναι επιλογή, αλλά ιατρική αναγκαιότητα

Η κατάψυξη ωαρίων αποτελεί σήμερα ένα σύγχρονο εργαλείο υποβοηθούμενης αναπαραγωγής, που προσφέρει σε πολλές γυναίκες τη δυνατότητα να διατηρήσουν τη γονιμότητά τους για το μέλλον. Αν και συχνά συσχετίζεται με κοινωνικούς λόγους — όπως η αναβολή της μητρότητας λόγω επαγγελματικών ή προσωπικών συνθηκών — υπάρχουν περιπτώσεις όπου η κατάψυξη ωαρίων είναι ιατρικά επιβεβλημένη.

Μία τέτοια περίπτωση είναι και η ιστορία της Γεωργίας, η οποία μίλησε ανοιχτά σε ένα από τα επεισόδια του podcast μας The F-Files: All About Fertility, για τη δική της εμπειρία με την πρόωρη ωοθηκική ανεπάρκεια (Premature Ovarian Insufficiency – POI) και πώς αυτή την οδήγησε στην κατάψυξη ωαρίων σε ηλικία μόλις 21 ετών.

Τι είναι η πρόωρη ωοθηκική ανεπάρκεια;

Η πρόωρη ωοθηκική ανεπάρκεια είναι μια κατάσταση κατά την οποία οι ωοθήκες μιας γυναίκας χάνουν τη φυσιολογική τους λειτουργία πριν από την ηλικία των 40 ετών.

Σε αντίθεση με την εμμηνόπαυση, η οποία είναι φυσιολογική και αναμενόμενη, η POI μπορεί να εμφανιστεί αιφνιδιαστικά, ακόμα και σε πολύ νεαρές γυναίκες, προκαλώντας μειωμένη ή και πλήρη απουσία ωορρηξίας και χαμηλή παραγωγή οιστρογόνων.

Οι αιτίες της POI μπορεί να είναι:

• Γενετικές (π.χ. χρωμοσωμικές ανωμαλίες όπως το σύνδρομο Turner ή μεταλλάξεις του γονιδίου FMR1),
• Ανοσολογικές,
• Ιατρογενείς (π.χ. μετά από χημειοθεραπεία ή ακτινοβολία),
• ή ιδιοπαθείς, δηλαδή χωρίς σαφή αιτιολογία.

Η συχνότητά της υπολογίζεται περίπου στο 1% των γυναικών ηλικίας κάτω των 40 ετών.

Η POI μπορεί να εκδηλωθεί με διαταραχές κύκλου (όπως αμηνόρροια ή αραιές περίοδοι), εξάψεις, διαταραχές ύπνου ή ακόμα και χωρίς καθόλου συμπτώματα. Έτσι, σε πολλές περιπτώσεις, η διάγνωση καθυστερεί έως ότου η γυναίκα διερευνήσει τη γονιμότητά της.

Η ιστορία της Γεωργίας: Όταν η πρόληψη κάνει τη διαφορά

Στην περίπτωση της Γεωργίας, η κινητοποίηση ήρθε λόγω οικογενειακού ιστορικού. Όταν διαγνώστηκε πρώτα η μεγαλύτερη αδερφή της με χαμηλό ωοθηκικό απόθεμα, και στη συνέχεια η μικρότερη αδερφή χωρίς καθόλου ωοθηκικό απόθεμα, αποφάσισε να κάνει και η ίδια έλεγχο.

Η διάγνωση ήταν ξεκάθαρη:

«Στα 21 μου έμαθα ότι είναι πάρα πολύ χαμηλή η γονιμότητά μου, στα όρια του μηδενικού.» Έτσι, προχώρησε άμεσα σε κατάψυξη ωαρίων.

Η απόφαση αυτή δεν είχε μόνο προσωπικό χαρακτήρα. Η Γεωργία επέλεξε να καταψύξει ωάρια με σκοπό να τα διαθέσει και στην αδερφή της, η οποία δεν πρόλαβε να διατηρήσει δικό της γενετικό υλικό.

Η σημασία της έγκαιρης διάγνωσης

Η περίπτωση της Γεωργίας αναδεικνύει τη σημασία της πρόληψης και του βασικού ελέγχου γονιμότητας, ακόμα και σε νεαρές ηλικίες, ιδίως όταν υπάρχει οικογενειακό ιστορικό. Εξετάσεις όπως η AMH (Αντιμυλλέριος Ορμόνη), το υπερηχογράφημα ωοθηκών και οι βασικοί ορμονικοί δείκτες (FSH, LH, E2) μπορούν να δώσουν έγκαιρη εικόνα για την ωοθηκική εφεδρεία.

«Το πιο σημαντικό είναι να μάθεις τι έχεις. Άπαξ και το μάθεις, μπορείς να βρεις λύσεις.»

Το ζήτημα της υποστήριξης

Κι ενώ η επιστήμη δίνει σήμερα λύσεις που πριν λίγα χρόνια θεωρούνταν αδύνατες, το κράτος — όπως σημειώνει η ίδια — δεν είναι παρόν. Παρά την ιατρική διάγνωση και την πίεση του χρόνου, δεν έλαβε καμία υποστήριξη ή κάλυψη, καθώς η κατάψυξη ωαρίων δεν θεωρήθηκε “θεραπευτική ανάγκη”.

«Δεν υπάρχει καμία βοήθεια... δεν αναγνωρίζεται καν ότι είναι πρόβλημα. Μπορεί να υπάρχουν πιο σοβαρές ασθένειες αλλά κι αυτό ασθένεια είναι και αφορά το μέλλον του κράτους. Αν δεν μπορεί μία γυναίκα να κάνει παιδιά….πως θα συνεχιστεί να υπάρχει το κράτος;»

Η εμπειρία της επισημαίνει ένα σημαντικό θεσμικό κενό: η κατάψυξη ωαρίων για ιατρικούς λόγους —όπως η ΠΟΑ (Πρόωρη Ωοθηκική Ανεπάρκεια)— θα έπρεπε να καλύπτεται, τουλάχιστον εν μέρει, από δημόσια συστήματα υγείας.
Η πρόωρη ωοθηκική ανεπάρκεια μπορεί να αλλάξει ριζικά το αναπαραγωγικό μέλλον μιας γυναίκας. Ωστόσο, η έγκαιρη ενημέρωση, η σωστή ιατρική καθοδήγηση και η πρόσβαση σε σύγχρονες λύσεις, όπως η κατάψυξη ωαρίων, μπορούν να διατηρήσουν τις επιλογές ανοιχτές.

Η ιστορία της Γεωργίας είναι ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα ότι η κατάψυξη δεν είναι πάντα θέμα επιλογής — είναι, συχνά, θέμα ανάγκης.

Στη Newlife, στηρίζουμε κάθε γυναίκα που θέλει να ενημερωθεί υπεύθυνα για τη γονιμότητά της και να πάρει αποφάσεις με βάση τη γνώση και τις ανάγκες της — όχι υπό πίεση, αλλά με αξιοπρέπεια και υποστήριξη.

Μην διστάσεις να επικοινωνήσεις με την ομάδα μας για οποιαδήποτε απορία.