Παγκόσμια ημέρα του άνδρα: Ο ρόλος του ανδρικού παράγοντα στην εξωσωματική γονιμοποίηση (IVF)
by Τζένη Αργυρίου, last updated 17 Nov 2025,
3 min read
Η 19η Νοεμβρίου σηματοδοτεί την Παγκόσμια Ημέρα Ανδρών – μια ζωτική στιγμή για να επικεντρωθούμε στην υγεία και την ευημερία των ανδρών. Ενώ οι συζητήσεις συχνά επικεντρώνονται στη γενική υγεία, πρέπει επίσης να μιλήσουμε για μια κρίσιμη, αλλά συχνά παραβλεπόμενη πτυχή: την ανδρική υπογονιμότητα.

Το ταξίδι προς τη γονεϊκότητα είναι κοινό, και η επιστήμη δείχνει ξεκάθαρα ότι οι προκλήσεις γονιμότητας δεν είναι αποκλειστικά γυναικείο ζήτημα.
Είναι ένα ζήτημα που αφορά και τους δυο
Η υπογονιμότητα επηρεάζει περίπου 1 στα 6 ζευγάρια παγκοσμίως. Για πολλά ζευγάρια, ο ανδρικός παράγοντας παίζει σημαντικό ρόλο:
- Ο ανδρικός παράγοντας είναι η κύρια αιτία για περίπου 30% των περιπτώσεων υπογονιμότητας.
- Είναι συνυπάρχων παράγοντας στο 50% όλων των περιπτώσεων, όταν συνδυάζεται με γυναικείους παράγοντες.
Δεν πρόκειται για μια δευτερεύουσα μεταβλητή. Είναι ένα ισότιμο μέρος της εξίσωσης. Η κατανόηση των βασικών ζητημάτων είναι το πρώτο βήμα προς την αποτελεσματική θεραπεία.
Τι είναι η ανδρική υπογονιμότητα;
Η ανδρική υπογονιμότητα συνδέεται συνηθέστερα με προβλήματα στο σπέρμα, τα οποία αξιολογούνται με τη χρήση μιας ανάλυσης σπέρματος (σπερμοδιάγραμμα). Αυτά τα ζητήματα εμπίπτουν συνήθως σε τρεις κύριες κατηγορίες:
- Αριθμός (Ολιγοσπερμία): Χαμηλή συγκέντρωση σπερματοζωαρίων στην εκσπερμάτιση.
- Κινητικότητα (Ασθενοσπερμία): Η ικανότητα του σπέρματος να κινείται ή να «κολυμπάει» αποτελεσματικά. Η κακή κινητικότητα σημαίνει ότι το σπέρμα δυσκολεύεται να φτάσει και να γονιμοποιήσει το ωάριο.
- Μορφολογία (Τερατοσπερμία): Το σχήμα και η δομή του σπέρματος. Τα σπερματοζωάρια με μη φυσιολογικό σχήμα μπορεί να δυσκολεύονται να διεισδύσουν στο ωάριο.
- Αζωοσπερμία: Η πλήρης απουσία σπερματοζωαρίων στο εκσπερμάτισμα, η οποία μπορεί να οφείλεται σε προβλήματα παραγωγής ή σε απόφραξη.
Ενώ συγγενείς παθήσεις, λοιμώξεις και δομικά ζητήματα όπως η κιρσοκήλη (διογκωμένες φλέβες στο όσχεο) μπορεί να είναι υποκείμενες αιτίες, είναι σημαντικό να αναγνωρίσουμε τον ρόλο των καθημερινών επιλογών.
Η δύναμη του τρόπου ζωής: Τι μπορούν να ελέγξουν οι άνδρες
Το σπέρμα χρειάζεται περίπου τρεις μήνες για να ωριμάσει, προσφέροντας ένα κρίσιμο παράθυρο για θετικές αλλαγές. Έρευνες επιβεβαιώνουν ότι οι επιλογές τρόπου ζωής επηρεάζουν άμεσα την υγεία του σπέρματος και την ακεραιότητα του DNA – παράγοντες κρίσιμοι για μια επιτυχημένη εγκυμοσύνη και ένα υγιές μωρό.
- Διακοπή καπνίσματος και περιορισμός αλκοόλ: Τόσο το κάπνισμα όσο και η υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ έχουν συνδεθεί σταθερά με μειωμένο αριθμό σπερματοζωαρίων, κινητικότητα και αυξημένη βλάβη του DNA.
- Διατήρηση υγιούς βάρους: Η παχυσαρκία μπορεί να διαταράξει την ισορροπία των ορμονών (μειώνοντας την τεστοστερόνη και αυξάνοντας τα οιστρογόνα), επηρεάζοντας αρνητικά την παραγωγή και την ποιότητα του σπέρματος.
- Διατροφή: Μια διατροφή πλούσια σε αντιοξειδωτικά (που βρίσκονται σε φρούτα, λαχανικά, ξηρούς καρπούς και δημητριακά ολικής άλεσης) βοηθά στην προστασία του σπέρματος από το οξειδωτικό στρες.
- Μείωση έκθεσης στη θερμότητα: Το σπέρμα ευδοκιμεί σε θερμοκρασία ελαφρώς χαμηλότερη από τη θερμοκρασία του σώματος. Αποφύγετε την παρατεταμένη έκθεση σε σάουνες, υδρομασάζ ή το να κρατάτε έναν φορητό υπολογιστή απευθείας στην αγκαλιά σας.
- Διαχείριση άγχους: Το χρόνιο στρες μπορεί να επηρεάσει τα επίπεδα των ορμονών που είναι απαραίτητα για την παραγωγή σπέρματος.
Σύγχρονες λύσεις στην εξωσωματική γονιμοποίηση
Χάρη στις εξελίξεις στην Υποβοηθούμενη Αναπαραγωγή (ART), ακόμη και η σοβαρή ανδρική υπογονιμότητα μπορεί να αντιμετωπιστεί επιτυχώς.
Η πιο κοινή και εξαιρετικά αποτελεσματική θεραπεία είναι η Μικρογονιμοποίηση (ICSI). Σε αντίθεση με την τυπική εξωσωματική, όπου πολλαπλά σπερματοζωάρια περιβάλλουν το ωάριο σε ένα τρυβλίο, η μικρογονιμοποίηση περιλαμβάνει έναν εμβρυολόγο που επιλέγει ένα μόνο, υγιές σπερματοζωάριο και το εγχέει απευθείας στο ωάριο.
Για περιπτώσεις αζωοσπερμίας (απουσία σπέρματος στο εκσπερμάτισμα), τεχνικές όπως η βιοψία όρχεως (TESE) ή το (Micro-TESE) μια εξειδικευμένη χειρουργική επέμβαση μας επιτρέπουν να ανακτήσουμε χειρουργικά σπερματοζωάρια απευθείας από τον όρχι.
Η Παγκόσμια Ημέρα Ανδρών είναι η ιδανική στιγμή για να δώσετε προτεραιότητα στην αναπαραγωγική υγεία. Εάν εσείς και η σύντροφός σας προσπαθείτε να συλλάβετε για 12 μήνες (ή 6 μήνες εάν η σύντροφος είναι άνω των 35 ετών), είναι ζωτικής σημασίας ο άνδρας να υποβληθεί σε μια ολοκληρωμένη αξιολόγηση, ξεκινώντας με μια απλή ανάλυση σπέρματος.
Η υγεία σας μετράει, και η συμβολή σας στο οικογενειακό ταξίδι είναι ουσιώδης.
Εάν ανησυχείτε για τη γονιμότητά σας ή εάν προηγούμενες προσπάθειες ήταν ανεπιτυχείς λόγω ανδρικού παράγοντα, η έμπειρη ομάδα μας είναι εδώ για να σας προσφέρει εξειδικευμένη καθοδήγηση.
Επικοινωνήστε μαζί μας σήμερα για να συζητήσουμε τον καλύτερο τρόπο να κάνουμε το όνειρο σας πραγματικότητα.
Τζένη Αργυρίου, BSc
Η Τζένη είναι Βιολόγος και Συντονίστρια Θεραπειών εκτός Ελλάδος στη Newlife IVF.